ehtiyat

ehtiyat
is. <ər.>
1. Gələcəkdə lazım olacağı nəzərdə tutulub tədarük edilmiş, saxlanmış şey; tədarük. Ərzaq ehtiyatı. Taxıl ehtiyatı. Mal ehtiyatı. – <Qoca> . . son qonaq ehtiyatı üçün saxladığı böyük şanı kəsib tabaqda buraya gətirmişdi. S. R.. . . Kənddən çıxdıqlarının onuncu günü Səriyyə xala yemək ehtiyatının tükənməyə başladığını hiss etdi. M. İ.. Ehtiyat görmək – 1) hazırlıq aparmaq, tədarük görmək, hazırlaşmaq (bayram, qonaqlıq, toy və s. münasibəti ilə). Bəli, Bəxtiyara xəbər yolladılar ki, filan gündə, filan saatda sənə qonağıq, ehtiyatını gör. (Nağıl); 2) gələcək üçün yığmaq, toplamaq; tədarük etmək (mal, pul və s). Uzun illər böyük bir etibara malik olan Nemətullayev, çox sakit həyat sürür və gələcək üçün ehtiyat görürdü. S. R..
2. Zərurət, ehtiyac hiss edildikdə istifadə edilən (şey). Ehtiyat fondu. Ehtiyat qüvvələri. Toxunulmaz ehtiyat. – Radio səslənir: – Hüseyn, dön geri; Qalxmışdır ehtiyat təyyarələri. M. R.. Ehtiyat üçün – gələcəkdə, sonradan gərəkli, lazım olacağı ehtimalı ilə, hər bir ehtimala qarşı. Ehtiyat üçün pul götürmək. Ehtiyat üçün özü ilə adam götürmək. – Müəllim ehtiyat üçün məktəb xidmətçisi Mahmud əmini də götürdü. B. T.. <Kazım> isə ehtiyat üçün götürdüyü kəndiri çıxarıb böyük çətinliklə Zeynəbin əllərini, ayaqlarını sarıdı. İ. Ş..
3. Hələlik istifadə edilməyən, lakin mövcud olan şeyin miqdarı (çox vaxt cəm şəklində işlənir). Neft ehtiyatı. Dəmir ehtiyatı. Ölkəmizin tükənməz ehtiyatı. – Bir sıra alimlərin apardığı hesaba görə, Yer kürəsinin tərkibində olan tək uran və torinin atom energiyası neft və daş kömür ehtiyatının energiyasından 20 dəfə çoxdur. A. Qarayev.
4. Müharibə vaxtı orduda xidmətə yarayan, hərbi uçotda olan vətəndaşlar. Ehtiyata buraxmaq. Ehtiyatda olanları orduya çağırmaq. – Eldar bir ehtiyat komandiri kimi cəbhəyə getməli oldu. İ. Ə..
5. Təhlükəni nəzərə alaraq, tədbirli, üsullu hərəkət etmə, davranma. Ehtiyat igidin yaraşığıdır. (Ata. sözü). İstədim həcv edim bir özgə sayaq; Amma yenə mane oldu ehtiyat. Q. Z.. <Bəxtiyar:> Sarayda başqadır həyat; Bir az gərəkdir ehtiyat. A. Ş.. Qınama qızları, bu ehtiyatdır; Dünyada tez qızan, tez də soyuyar. S. V.. // Qorxma, çəkinmə. Ehtiyat etmək (eləmək) – qorxmaq, çəkinmək, saqınmaq. Soyuqdan ehtiyat etmək. İşin çətinliyindən ehtiyat etmək. – Sərsəri basma qədəm eşq təriqinə, Füzuli; Ehtiyat eylə ki, qayətdə xətərnak səfərdir. F.. <Qazı:> Qızım, sən heç kəsdən ehtiyat etmə, heç kəsin cürəti yoxdur, sənə bir çırtma vursun. Ə. H.. <Molla Xəlil> müəllimin əleyhinə danışmaqdan, təbliğat aparmaqdan ehtiyat edirdi. S. H..
◊ Ehtiyatı əldən buraxmaq – hər bir ehtimala qarşı tədbir görmək. <Vəzir:> Siz hər gün burada hazır olarsınız. Hər halda, ehtiyatı əldən buraxmaq olmaz. Ü. H..

Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. 2009.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • ehtiyat — ə. istifadə edilməyib saxlanılan şey(lər) ə. tədbir …   Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti

  • Itikaf — or Etikaf or E tikaf is, in the Islamic faith, a particularly commended pious practice consisting of a period of retreat in a mosque, for a certain number of days in accordance with the believer s own wish. Itikaf , Encyclopaedia of Islam ] It is …   Wikipedia

  • bəray — f. izafət birləşməsinin «üçün, ötrü» mənasında birinci tərəfi, məs.: Bərayi mən mənim üçün, məndən ötrü; bərayi ehtiyat ehtiyat üçün …   Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti

  • məhzur — ə. 1) ehtiyat ediləsi; çəkinilən (iş, şey və s.); 2) qorxu, ehtiyat, çəkinmə ə. 1) hazır olmuş; hazırlanmış; 2) mübtəla, tutulmuş; 3) cinli, divanə; 4) cin, əcinnə …   Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti

  • bəray(i). . . — qoş. <fars.> köhn. Ötrü, üçün. Bərayi ehtiyat (ehtiyat üçün). – <Ocaqqulu:> Təbrizdənəm, – dedi. – Buraya bərayi ziyarət gəldim, yenə vətənə qayıdacağam, əhliəyalım oradadır. Ç …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • ehtiyatla — z. 1. Qorxa qorxa, çəkinəçəkinə, ehtiyat edərək, ehtiyat gözləyərək. Ehtiyatla danışmaq. Ehtiyatla yerimək. – . . Çox möminlər var ki, Molla Nəsrəddini ehtiyatla bükür kağıza və bir cavan adam tapıb deyir ki, al bunu, oxu görək, molla nə yazır …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • ehtiyatlı — sif. 1. Öz hərəkətlərində, işində ehtiyat gözləyən, meydana çıxa biləcək hər bir ehtimala qarşı lazımi tədbir görən. – Məmməd . . ehtiyatlı adam idi. M. İ.. // zərf Ehmallı, üsullu, ehtiyatla. Çıxdım küçəyə və ehtiyatlı keçib getdim. C. M.. Qoy… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • tədarük — is. <ər.> Bir şeyi qabaqcadan hazırlama; bir işi görmək üçün əvvəlcədən hazırlıq görmə; hazırlıq, ehtiyat. Yun tədarükü. Heyvanlar üçün yem tədarükü. // Həmin şeylərin özü. Bəylə xanımın çamadanı və yol tədarükü daşındı. Ə. Vəl.. Tədarük… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • ürək — is. 1. İnsanda qan dövranının, döş boşluğunun sol tərəfində yerləşən əzələli kisə şəklində mərkəzi orqanı; qəlb. Ürəyin döyünməsi. Ürək xəstəliyi. // Döşün qol tərəfində həmin orqanın üstündəki yer. Ürəyini tutmaq. – Bibixanım əlini ürəyinin… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • yığımcıl — sif. Ehtiyat yığan, ehtiyat yığmağı sevən. Yığımcıl adam. – <Mürsəl:> <Anam> çox yığımcıl qadındır. M. C …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”